Bất lợi chồng chất 

Cách đây hai thập kỷ, thị trường Việt Nam chứng kiến làn sóng đầu tiên của các phương tiện giao thông Trung Quốc, đặc biệt là xe máy. Những cái tên như Loncin hay Lifan từng làm mưa làm gió nhờ giá rẻ. Xe máy Trung Quốc mang đến cơ hội sở hữu phương tiện cho nhiều người tiêu dùng chưa đủ khả năng chi trả cho các dòng xe Nhật Bản như Honda hay Yamaha. Thậm chí, sự xuất hiện của xe Trung Quốc đã buộc các hãng lớn điều chỉnh chiến lược giá bán, tạo ra không ít biến động trong thị trường xe hai bánh.

Tuy nhiên, những kỳ vọng ban đầu nhanh chóng tan biến. Xe máy Trung Quốc bị người tiêu dùng gắn mác “của rẻ là của ôi” do nhanh xuống cấp và giá trị bán lại gần như bằng không. Không chỉ xe máy, những dòng ô tô nhập khẩu từ Trung Quốc như Cherry QQ hay Lifan 320 cũng chịu số phận tương tự khi chất lượng không đáp ứng kỳ vọng, dẫn đến sự thoái lui của các hãng này khỏi thị trường.

Đến khoảng thập niên 2010, khi nền kinh tế phát triển mạnh mẽ, các thương hiệu ô tô Trung Quốc quay trở lại. Tuy nhiên, người tiêu dùng Việt Nam lúc này đã trở nên khắt khe hơn. Các mẫu xe Trung Quốc bị chê bai vì “sao chép thiết kế” và không mang lại cảm giác tự hào khi sở hữu. Trong khi đó quan niệm ô tô là một tài sản giá trị lớn, yêu cầu của người dùng cũng sẽ khắt khe hơn. Hơn nữa, giá xe Nhật và Hàn Quốc đã giảm đáng kể, tạo thêm áp lực cho các thương hiệu Trung Quốc vốn vẫn chưa cải thiện hệ thống phân phối và dịch vụ hậu mãi.

Không những thế các hãng xe đến từ Trung Quốc còn phải chịu áp lực về thuế nhập khẩu. Tùy theo mẫu mã, ô tô nhập khẩu từ Trung Quốc về Việt Nam phải chịu thuế nhập khẩu lên tới 49%. Trong khi các đối thủ đến từ các nước Đông Nam Á đang được hưởng thuế suất nhập khẩu 0%; các đối thủ ở nước sở tại đang được hưởng thêm các chính sách ưu đãi khuyến khích sản xuất trong nước.

Một điểm bất lợi lớn nữa cho các sản phẩm ô tô điện đến từ Trung Quốc nói riêng và các nước khác nói chung đó là các hãng đều không có hệ thống mạng lưới sạc pin chủ động. Trong khi Vinfat, đối thủ mạnh nhất, lớn nhất trong nước đang nắm trong tay hệ thống sạc phủ 100% các tỉnh, thành trong cả nước.

Trở lại dè chừng

Năm 2024, các hãng xe Trung Quốc một lần nữa đặt chân vào thị trường Việt Nam, nhưng lần này là với chiến lược bài bản hơn. Hàng loạt thương hiệu lớn đã thiết lập hệ thống phân phối chính hãng, mở rộng mạng lưới showroom và tổ chức các chiến dịch truyền thông quy mô lớn.

Một điểm nhấn đáng chú ý là các hãng xe Trung Quốc giờ đây không chỉ tập trung vào việc giá bán thấp hơn các hãng xe Nhật Bản, Hàn Quốc mà còn tạo ra giá trị thực sự cho người tiêu dùng. Trong những năm gần đây, các hãng xe Trung Quốc đã đầu tư mạnh mẽ vào nghiên cứu và phát triển, mang đến cho khách hàng những mẫu xe với thiết kế hiện đại, trang bị tiện nghi và an toàn cao. Chính vì thế các dòng xe Trung Quốc đã lột xác hoàn toàn so với trước đây. Và việc “quy hoạch” khách hàng một cách chi tiết đã bước đầu mang lại những thành công.

Ngoài ra, người Trung Quốc cũng biết cách tạo dựng niềm tin bằng cách liên kết với các thương hiệu có tên tuổi để chia sẻ công nghệ và làm ra những chiếc xe có chất nhưng lại không quá đắt so với nguyên bản. Lynk&Co - một thương hiệu làm ra những chiếc Volvo cho tuổi trẻ là một ví dụ.

Rõ ràng người Trung Quốc đã phải nhìn nhận và thay đổi cách tiếp cận với người tiêu dùng Việt Nam - một thị trường tuy nhỏ nhưng khó tính bậc nhất khu vực. Việc lựa chọn trúng phân khúc khách hàng và tiếp cận đúng về mặt sản phẩm đã tạo ra những trải nghiệm mới mẻ và từng bước lấy lại lòng tin cũng như thay đổi cái nhìn của khách hàng về xe Trung Quốc.

Có thể nói sự xuất hiện cùng một lúc nhiều đối thủ đến từ Trung Quốc đã đem lại những tác động tích cực, trước mắt, người tiêu dùng trong nước đang có lợi.

Việt Nam hiện có các "ông lớn" sản xuất ô tô gồm VinFast - hãng xe thuần điện, Toyota Việt Nam và TC Motor sản xuất và kinh doanh xe thuơng hiệu Hyundai; Thaco sản xuất và kinh doanh các sản phẩm mang thương hiệu Mazda, Kia; BMW…Việc các hãng xe Trung Quốc gia nhập Việt Nam sẽ gia tăng sự cạnh tranh ở mảng sản xuất, phân phối xe và giá bán sẽ tốt hơn.

Mặc dù đã chính thức công bố giá bán 3 mẫu sản phẩm song khách hàng vẫn đang chờ đợi các công bố giảm giá đến từ BYD. Bởi thực tế cho thấy, các thương hiệu ô tô Trung Quốc nói chung và BYD nói riêng, giảm giá, giảm sâu luôn là chính sách được áp dụng.

Và cuộc chiến cạnh tranh về giá đã xuất hiện. Đơn cử như Wuling, hãng xe điện giá rẻ, tưởng đã rẻ rồi mới đây đã phải giảm tới 22% giá bán cho 2 mẫu xe vốn đã được xem là rẻ nhất Việt Nam. Các thương hiệu khác cũng vội vàng tung ra các chương trình giảm giá, khuyến mại, hỗ trợ lệ phí trước bạ (mà thực ra là một hình thức giảm giá) để tiêu thụ sản phẩm, giữ thị phần.

Trước sự xuất hiện của các đối thủ lớn, đặc biệt là BYD, VinFast, nhà sản xuất ô tô lớn nhất Việt Nam đã nhanh chóng bổ sung đầy đủ dải sản phẩm, sớm cho ra mắt trước kế hoạch các mẫu xe phù hợp với số đông, cũng như hết sức cân nhắc giá bán sản phẩm sao cho cạnh tranh nhất có thể. Thậm chí với lợi thế sân nhà, có trong tay hệ thống trạm sạc,VinFast còn áp dụng chính sách tặng quà, miễn phí, hỗ trợ khách hàng khủng chưa từng có.

Có thể nói làn sóng xe đến từ Trung Quốc đang tác động mạnh tới thị trường Việt Nam. So với những lần trước các thương hiệu ô tô Trung Quốc đã có nhiều thay đổi, tạo nên một làn sóng ô tô mới cả về quy mô và bài bản hơn rất nhiều trong lần tái xuất này. Áp lực cạnh tranh đến từ các ông lớn không hề nhỏ, buộc các nhà sản xuất trong nước cũng như các thương hiệu ô tô khác trên thế giới phải dè chừng.

Tổng hợp: Hải quan, Tuổi trẻ,....