Thông tin “hậu trường” của thương vụ sáp nhập

Theo Reuters cập nhật ngày 13/2, những năm doanh thu sụt giảm và khủng hoảng tổ chức nhân sự đã khiến Nissan trở thành một thế lực suy yếu, đặc biệt là sau khi hãng này đánh giá thấp nhu cầu về xe hybrid tại thị trường Mỹ, thị trường lớn nhất của mình. Tuy nhiên, các cuộc đàm phán hợp nhất với Honda đã đổ vỡ chỉ trong hơn một tháng do sự “tự ái” của Nissan, cùng với việc thiếu nhận thức về tình thế khó khăn của doanh nghiệp. Sự trở ngại cũng đến từ quyết định đột ngột của Honda khi sửa đổi các điều khoản và đề xuất Nissan trở thành công ty con.

Nissan trước năm 2020 là nhà sản xuất ô tô lớn thứ hai tại Nhật Bản sau Toyota. Hãng xe này đã khăng khăng yêu cầu được đối xử bình đẳng trong các cuộc đàm phán hợp nhất với Honda mặc dù vị thế của họ yếu hơn. Trong khi đó, Honda đã gây áp lực buộc Nissan phải cắt giảm mạnh hơn nữa lực lượng lao động và công suất nhà máy, nhưng Nissan không sẵn sàng xem xét các biện pháp đóng cửa nhà máy. Theo nguồn tin từ Reuters, Nissan trong các cuộc đàm phán đều thể hiện họ có thể tự phục hồi bất chấp khó khăn ngày càng gia tăng.

Trên thực tế, Nissan đang đối mặt với khủng hoảng sâu rộng. Nhà sản xuất ô tô này hiện gặp thách thức liên quan đến mức thuế tại Mỹ đối với các phương tiện sản xuất tại Mexico, chiếm hơn một phần tư doanh số bán hàng của họ tại Mỹ.

Về tình hình kinh doanh, Nissan đã gây bất ngờ cho các nhà đầu tư vào tháng 11 khi cắt giảm dự báo lợi nhuận xuống 70% do doanh thu suy giảm ở Trung Quốc và Mỹ. Hãng này công bố kế hoạch khôi phục hoạt động, bao gồm việc cắt giảm 9.000 việc làm và một phần năm công suất toàn cầu, điều mà một số nhà phân tích cho rằng là quá ít và quá muộn.

Ông Makoto Uchida cam kết sẽ từ bỏ một nửa mức lương của mình và cho biết ông đang tập trung vào việc làm cho doanh nghiệp trở nên tinh gọn và bền vững hơn.

Trong các cuộc họp kín, ông Makoto Uchida bày tỏ nghi ngờ về triển vọng của thỏa thuận này. Trong khi ban lãnh đạo Honda phàn nàn rằng quyết định của Nissan quá chậm chạp, bốn người cho biết. Cập nhật công khai về các cuộc đàm phán ban đầu dự kiến sẽ được đưa ra vào cuối tháng 1 nhưng đã bị hoãn lại đến giữa tháng 2.

Ban lãnh đạo Honda cảm thấy chiến lược phục hồi của Nissan thiếu chi tiết và bày tỏ sự thất vọng việc thiếu quyết liệt trong vấn đề cắt giảm nhân sự. Cho đến nay, Reuters không thể xác định liệu Honda có yêu cầu cắt giảm một số lượng nhân sự cụ thể hay chỉ định các nhà máy cần cắt giảm công suất hay không. Nissan không muốn đóng cửa các nhà máy vì điều đó sẽ buộc phải ghi giảm giá trị của doanh nghiệp và ảnh hưởng đến lợi nhuận.

Số lượng việc làm cắt giảm đã được cam kết trong kế hoạch phục hồi của Nissan tương đương với 7% tổng số lao động toàn cầu của công ty. Một nguồn tin cho biết, điều đáng chú ý là Honda đã cắt giảm nhiều nhân sự hơn ở Trung Quốc trong hai năm qua.

Honda dường như không sẵn sàng nhượng bộ về kế hoạch của mình, ngụ ý rằng họ không coi Nissan là đối tác ngang hàng.

Julie Boote, nhà phân tích tại công ty nghiên cứu Pelham Smithers Associates, nhận định về tình trạng tại Nissan: "Tôi nghĩ đó là vấn đề về quản lý. Họ đang đánh giá quá cao vị thế và giá trị thương hiệu của mình, cùng khả năng xoay chuyển tình thế kinh doanh".

Nissan và Honda đã từ chối bình luận về các khía cạnh cụ thể trong các cuộc đàm phán như đã được mô tả bởi các nguồn tin của Reuters. Giám đốc điều hành Nissan Makoto Uchida đã đến thăm người đồng cấp Toshihiro Mibe vào tuần trước để thông báo rằng ông muốn kết thúc các cuộc thảo luận sau khi Honda đề xuất Nissan trở thành công ty con.

Thay đổi cách tiếp cận

Ngày 13/2, Nissan và Honda của Nhật Bản cho biết hội đồng quản trị của họ đã bỏ phiếu chấm dứt các cuộc đàm phán sáp nhập nhưng sẽ tiếp tục hợp tác trong lĩnh vực xe điện.

Nissan, nhà sản xuất ô tô lớn thứ ba của Nhật Bản, đã rút lui khỏi các cuộc đàm phán với đối thủ lớn hơn là Honda sau khi các cuộc đàm phán trở nên phức tạp do những bất đồng ngày càng tăng. Các nhà sản xuất ô tô và đối tác nhỏ Mitsubishi Motors đã thông báo rằng họ sẽ xem xét việc sáp nhập vào cuối năm ngoái nhưng các nguồn tin sau đó cho biết Mitsubishi khó có thể tham gia.

"Trong tương lai, Nissan, Honda và Mitsubishi sẽ hợp tác trong khuôn khổ quan hệ đối tác chiến lược hướng đến kỷ nguyên xe thông minh và xe điện", ba công ty cho biết trong một tuyên bố.

Nissan và Honda đã chứng kiến ​​ngành công nghiệp của họ và thị trường Trung Quốc quan trọng bị đảo lộn bởi sự trỗi dậy nhanh chóng của các nhà sản xuất xe điện Trung Quốc như BYD, và cả hai đều đang phải đối mặt với viễn cảnh thuế quan tại Mỹ, một thị trường lớn khác.

Các nguồn tin cho biết vào tháng 12/2024 rằng Nissan sẽ cần phải giảm thêm công suất tại Trung Quốc, nơi công ty vận hành tám nhà máy thông qua liên doanh với Dongfeng Motor. Công ty đã tạm dừng sản xuất tại nhà máy Changzhou như một phần trong nỗ lực tối ưu hóa hoạt động.

Các đối tác mới

Cho đến nay, thông tin chính thức về vụ sáp nhập vẫn chưa được công bố. Có vẻ như Nissan và Honda sẽ quay lại thỏa thuận hợp tác ban đầu về công nghệ. Cùng với đó, Nissan đang mở rộng khả năng hợp tác với các đối tác mới, bao gồm Foxconn, nhà sản xuất hợp đồng Đài Loan (Trung Quốc) sản xuất iPhone cho Apple, theo Reuters. Chủ tịch Foxconn, Young Liu, cho biết rằng mục tiêu của họ là hợp tác với Nissan, không phải mua lại công ty này.

Công ty con Foxconn đang dẫn đầu trong lĩnh vực xe điện bởi cựu giám đốc điều hành Nissan Jun Seki, người trước đây đã được xem là ứng viên tiềm năng cho vị trí CEO của hãng xe này.

Foxconn có thể là đối tác hào phóng hơn Honda vì họ cần một thương hiệu nổi tiếng trong ngành ô tô, và Nissan có thể là lựa chọn hấp dẫn, theo Amir Anvarzadeh, chiến lược gia tại công ty tư vấn cổ phiếu Nhật Bản Asymmetric Advisors.

"Không quan trọng bạn nghĩ thế nào về xe của họ và bảng cân đối kế toán của họ, ít nhất thương hiệu của họ vẫn còn khá dễ nhận diện", ông Amir Anvarzadeh nói về Nissan.

Cho đến nay, chính phủ Nhật Bản chưa đưa ra dấu hiệu rõ ràng về việc họ nhìn nhận như thế nào về tính khả thi trong các cuộc đàm phán giữa Honda và Nissan, cũng như liệu họ có sẵn sàng với khả năng Foxconn mua lại Nissan hay không, khi Foxconn cũng là cổ đông lớn của công ty điện tử tiêu dùng Sharp Corp.