Trong sự kiện Honda Thanks Day 2025 vừa diễn ra tại TPHCM, Honda Việt Nam lần đầu giới thiệu tủ đổi pin Honda Power Pack Exchanger e: đến công chúng. Đây là hệ thống được hãng xe Nhật Bản thương mại hóa vào năm 2022, phục vụ các dòng xe điện sử dụng pin có thể hoán đổi Honda Mobile Power Pack e: (MPP).

Mỗi tủ có 12 khoang chứa pin tích hợp quạt tản nhiệt và đèn LED thông báo trạng thái sạc. Thiết kế nghiêng nhẹ không chỉ giúp người dùng thả pin một cách thuận tiện vào mà còn tăng độ ổn định trong lúc lưu trữ và sạc.

Các khoang hoạt động độc lập, có hệ thống quản lý pin (BMS) giám sát thông số liên tục nhằm ngăn ngừa tình trạng quá nhiệt, quá dòng hoặc sạc không ổn định. Quá trình nạp năng lượng được kiểm soát tập trung để tối ưu hóa vòng đời pin và nâng cao độ an toàn so với hình thức sạc tại nhà.

Để bắt đầu hoán đổi pin, người dùng sẽ chạm thẻ đổi pin vào bảng điều khiển tích hợp màn hình. Hệ thống sẽ tự động nhận diện tài khoản và hiển thị những pin đã được sạc đầy bằng đèn LED ở khoang. Người dùng sẽ rút pin đầy khỏi khoang và đưa pin đã dùng vào. Mỗi viên pin nặng 10,2kg.

Đơn vị vận hành có thể mở rộng quy mô trạm đổi pin bằng cách bổ sung các tủ “con” liên kết với tủ điều khiển trung tâm. Trong tình huống mất điện, tủ sẽ lấy điện từ các pin đầy nhằm duy trì hoạt động.

Đáng chú ý, pin MPP không chỉ tương thích với xe máy điện mà còn cả ô tô điện mini, xe máy chuyên dụng như máy xúc, xe lu... Điều này đồng nghĩa với việc thương hiệu Nhật Bản có thể cân nhắc mang thêm nhiều dòng xe điện về Việt Nam trong tương lai.

HVN cho biết dự kiến vận hành trạm đổi pin từ đầu năm 2026 tại các cửa hàng bán xe và dịch vụ do Honda ủy nhiệm (HEAD). Người dùng có thể xác định vị trí của các trạm qua ứng dụng trên điện thoại và sẽ được miễn phí dịch vụ.

Các xe điện sử dụng pin hoán đổi của Honda tại Việt Nam là CUV e: - ra mắt vào tháng 10/2024, và xe giao hàng Benly e: - được Vietnam Post và Lotteria sử dụng từ năm 2021. Hãng hiện triển khai dịch vụ đổi pin cho dòng CUV e: tại 19 HEAD ở Hà Nội, TPHCM và Đà Nẵng, song không phải cơ sở nào cũng có sẵn pin để đổi và chỉ sử dụng sạc đơn mà hãng cung cấp cho khách thuê xe.

Tại Nhật Bản, hệ thống tủ đổi pin của Honda được triển khai thương mại thông qua liên doanh Gachaco gồm Honda, Kawasaki, Yamaha, Suzuki và ENEOS thành lập, hỗ trợ đa dạng các loại xe.

Trước “ông lớn” Honda, một vài thương hiệu xe điện đã tham gia cuộc đua trạm đổi pin. Bài bản và quy mô nhất trong số đó là VinFast với 1.000 trạm đầu tiên từ tháng 10, mở rộng lên 50.000 trạm trong năm 2025 và tiến tới 150.000 trạm trên toàn quốc trong vòng ba năm tới.

Phí thuê pin là 200.000 đồng/tháng, phí đổi pin tại trạm là 9.000 đồng/pin mỗi lần. Theo VinFast công bố, mỗi pin có dung lượng 1,5kWh, cho tầm hoạt động tối đa 85km (điều kiện gần như lý tưởng) sau mỗi lần sạc đầy.

TMT Motors cũng tuyên bố đầu tư mạnh vào mô hình trạm đổi pin. Cuối tháng 7 năm nay, doanh nghiệp này thông báo sẽ trình làng 5 mẫu xe máy điện vào quý IV/2025, đồng thời xây dựng mạng lưới trạm sạc và đổi pin công cộng.

Tương tự Honda, trạm đổi pin của TMT Motors có thể áp dụng cho cả xe máy điện và ô tô điện của nhiều thương hiệu khác nhau, chỉ cần phù hợp tiêu chuẩn về pin và chức năng. Tuy vậy, phần lớn kế hoạch chi tiết - bao gồm số lượng trạm sạc, chi phí, vị trí và thời điểm triển khai - vẫn chưa được công bố.

Hãng xe điện sớm triển khai mô hình trạm đổi pin tự động tại Việt Nam là Selex Motors, từ tháng 4/2023 với khoảng 90 trạm tại Hà Nội, TPHCM và Đà Nẵng. Thương hiệu này không quá nổi bật do danh mục sản phẩm tương đối hạn chế, tập trung vào nhóm khách hàng tài xế chở khách hay chở hàng.

Có thể thấy, trạm đổi pin đang trở thành một trong những “vũ khí” trong cuộc đua thị phần xe máy điện tại Việt Nam. Nước đi này phù hợp với định hướng “xanh hóa” tại nước ta trong bối cảnh Nhà nước tiến tới thực hiện cam kết Net Zero vào năm 2050.

Tuy nhiên, mô hình trạm đổi pin hiện tại đòi hỏi chi phí đầu tư lớn và chưa thể phục vụ được nhiều loại xe khác nhau do thiếu tính đồng bộ về tiêu chuẩn công nghệ pin. Nếu giải quyết được các khuyết điểm tồn đọng, trạm đổi pin có thể được xem như “cây xăng” của thời kỳ mới, góp phần đảm bảo an toàn điện, phòng cháy chữa cháy, đồng thời thúc đẩy quá trình chuyển đổi sang phương tiện “xanh”.