Tại phiên họp thứ 6 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội vào sáng ngày 8/12/2021, các đại biểu cho ý kiến bước đầu về dự án Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của 8 luật.

Đó là các luật: Đầu tư công, Đầu tư theo phương thức đối tác công tư, Đầu tư, Luật Đấu thầu, Luật Điện lực, Doanh nghiệp, Thuế tiêu thụ đặc biệt và Luật Thi hành án dân sự.

Trong đó đáng lưu ý, liên quan đến việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt, tờ trình của Chính phủ cho biết, với mục tiêu khuyến khích đầu tư sản xuất, kịp thời nắm bắt cơ hội để phát triển xe ô tô điện chạy pin, góp phần giảm thiểu ô nhiễm môi trường…

Cụ thể, Điều 9, dự thảo Luật Bổ sung biểu thuế tiêu thụ đặc biệt quy định theo hướng giảm từ 5-12% thuế suất thuế tiêu thụ đặc biệt so với mức hiện hành. Về thời gian được đề xuất áp dụng trong 5 năm đầu kể từ khi có hiệu lực thi hành; từ năm thứ 6 trở đi, điều chỉnh tăng mức thuế suất đối với xe ô tô điện chạy pin (áp dụng cả đối với xe nhập khẩu và xe sản xuất, lắp ráp trong nước).

Xử lý pin như thế nào để đảm bảo môi trường?

Báo cáo thẩm tra dự luật này, Thường trực Ủy ban Tài chính, Ngân sách đồng ý với sự cần thiết sửa đổi nội dung này của Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt, và nhất trí về thời điểm sửa đổi trước một bước. Một số ý kiến nhất trí với sự cần thiết ban hành chính sách này, song vẫn cho rằng, cần cân nhắc về thời điểm sửa đổi và đề nghị Chính phủ đẩy nhanh tiến độ sửa đổi toàn diện luật để trình Quốc hội xem xét, quyết định tại kỳ họp tháng 5/2022.

Thường trực Ủy ban Tài chính, Ngân sách đề nghị bổ sung đánh giá tác động trực tiếp và gián tiếp của việc điều chỉnh thuế đến ngân sách nhà nước; giải trình rõ thêm về đánh giá tác động đến môi trường đối với số pin đã hết thời hạn sử dụng và không còn có thể tái chế.

Đặc biệt, về mức thuế suất cụ thể, đa số ý kiến trong Thường trực Ủy ban Tài chính, Ngân sách nhất trí với hướng thiết kế các mức thuế suất theo 2 bước như đề xuất của Chính phủ. Tuy nhiên, các đại biểu đề nghị Chính phủ chính xác lại các mức thuế suất dự thảo này; bảo đảm các mức thuế suất trong 5 năm đầu bằng 20% mức hiện hành của ô tô điện, và từ năm thứ thứ 6 là 75% của mức hiện hành. Bên cạnh đó, một số ý kiến trong Thường trực Ủy ban Tài chính, Ngân sách đề nghị chỉ áp dụng cho thời hạn khoảng 2-3 năm.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cho hay, Thường trực Ủy ban Kinh tế nhận thấy, xe ô tô điện chạy pin là sản phẩm công nghệ cao, bảo vệ môi trường, là cơ hội cho việc phát triển của ngành công nghiệp ô tô Việt Nam có vị thế cạnh tranh trong khu vực và trên thế giới, có nhiều tiềm năng để trở thành động lực tăng trưởng và tạo nguồn thu ngân sách nhà nước trong thời gian tới.

Tuy nhiên, ông đề nghị Chính phủ cân nhắc có chính sách ưu đãi đủ dài để khuyến khích tiêu dùng và định hướng sản xuất, tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của ngành công nghiệp này trong tương lai.

Chính phủ cân nhắc, thận trọng về việc áp dụng chính sách này đối với xe ô tô điện chạy pin nhập khẩu, vì đây là sản phẩm gắn liền dịch vụ sau bán hàng, trạm sạc, đổi pin và đặc biệt, trách nhiệm của nhà sản xuất trong việc quản lý, xử lý pin. Hiện xe ô tô chạy bằng điện được chia làm nhiều loại, như sử dụng nhiên liệu khí hydro, chạy pin và năng lượng mặt trời.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ lưu ý phải xem xét mối tương quan hợp lý giữa 3 loại xe chạy thuần điện với xe dùng khí hydro và năng lượng mặt trời, khi chạy không thải ra môi trường cái gì cả. Trong khi đó, xe dùng pin có nhược điểm hơn, vì sau này phải xử lý pin, dù tái chế thì cuối cùng vẫn có vấn đề liên quan tới môi trường.

Ông yêu cầu cơ quan soạn thảo giải trình rõ hơn việc xử lý pin để báo cáo với Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng xem xét: “Các đồng chí nói tái chế, nhưng tái chế mãi à? Cũng tới lúc phải thải đi, thải đi thì xử lý thế nào cũng cần phải nghiên cứu kỹ hơn.

Xin ý kiến Bộ Chính trị

Giải trình sau đó, Thứ trưởng Bộ Tài chính Trần Xuân Hà tiếp các ý kiến góp ý và cho biết thêm, xe chạy điện có 3 loại và trong dự thảo chỉ đề xuất áp dụng với xe điện chạy pin, còn xe chạy bằng khí hydro và năng lượng mặt trời, thế giới mới đang nghiên cứu thử nghiệm.

Theo Thứ trưởng Bộ Tài chính, với phương án hiện nay, xe điện chạy pin có phương án thuê pin. Pin được quản lý tập trung, tái chế, nếu không thể sử dụng thì phải xử lý theo quy định quản lý môi trường. Các bộ liên quan hướng dẫn nội dung này việc này.

Về thuế suất, theo ông Hà thông tin, một số nước quy định khoảng 2 – 3%; một số nước quy định 20% thuế suất với xe chạy xăng, dầu. Chính phủ lựa chọn tiếp cận theo cách hai và cam kết tiếp thu ý kiến, rà soát để có quy định thống nhất.

Về tác động tới ngân sách, Thứ trưởng Tài chính cho hay, thống kê sơ bộ số lượng xe và giá, việc tác động tới ngân sách chưa cao, khoảng gần 800 tỷ đồng/năm. Bộ sẽ có đánh giá kỹ hơn về tác động, nhất là quan hệ giữa xe chạy bằng xăng dầu và xe điện chạy bằng pin.

Về một số ý kiến đề nghị áp dụng trong khoảng 2 -3 năm, sau đó tính theo thuế suất bình thường, ông Hà cho rằng, để thử nghiệm đưa xe điện chạy pin vào hoạt động cũng phải 5 năm. Vì vậy bộ đề xuất cho áp dụng 5 năm, sau đó đề nghị cho áp dụng 75% mức thuế suất với xe xăng dầu.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định đánh giá, đề xuất này có tác động lớn đến nhiều mặt, đặc biệt về ngân sách với 800 tỷ đồng mỗi năm, nên phải báo cáo, xin ý kiến Bộ Chính trị về nội dung này.

nguồn: Vietnamnet