Không thể phủ nhận rằng những thông tin về việc Nissan Nhật Bản thông báo chấm dứt hợp tác với Tan Chong tại Việt Nam đã gây nhiều sóng gió với thị trường xe trong nước, tạo ra tâm lý bất ổn đối với người tiêu dùng, đặc biệt là những ai đang sở hữu xe Nissan. Mặt khác, việc Nissan Việt Nam không tổ chức phần hỏi đáp trong sự kiện ra mắt Terra ngày 18-12 cũng khiến nhiều phóng viên ngỡ ngàng, vì mất đi cơ hội tìm hiểu vấn đề.
Theo các nguồn thông tin Malaysia, việc kinh doanh xe Nissan của Tan Chong Motor Holdings tại Việt Nam khởi đầu từ năm 2010, khi công ty con của tập đoàn này là ETCM (Edaran Tan Chong Motor) mua lại 74% cổ phần của liên doanh Nissan Việt Nam từ tay tập đoàn Đan Mạch Kjaer Group A/S. Số 26% còn lại do Nissan Nhật Bản nắm giữ. Sau động thái này, ETCM thừa hưởng toàn quyền vận hành công ty liên doanh Nissan Việt Nam, tức là có thể độc quyền nhập khẩu, phân phối, kinh doanh xe Nissan nguyên chiếc và phụ tùng tại Việt Nam trong vòng 30 năm (tính từ tháng 11-2008).
Tuy nhiên, ngay trong tuần trước, Nissan Motors (Nhật Bản) bất ngờ phát đi thông báo chấm dứt hợp tác liên doanh với ETCM tại Việt Nam, mà không nêu lý do cụ thể. Cũng theo thông tin từ Nissan Việt Nam, từ nay tới thời điểm quyết định có hiệu lực (10-9-2019), liên doanh Nissan Việt Nam vẫn tiếp tục nhập khẩu và phân phối các xe ô tô Nissan và phụ tùng vào chị trường Việt Nam. Qua mốc nói trên, hai bên sẽ chấm dứt hợp tác hoặc Nissan sẽ phải xây dựng một mô hình phân phối xe nhập khẩu khác.
Động thái này còn khiến Tan Chong mất đi cơ hội củng cố hệ thống kinh doanh phân phối trên tổng thể khu vực ASEAN, qua đó giảm lệ thuộc vào việc kinh doanh tại sân nhà Malaysia, nơi đang chứng kiến sự suy giảm doanh số của Nissan. Trong khi đó, doanh thu tại Việt Nam trong nhiều quý qua cũng khá nghèo nàn, do những tác động của Nghị định 116 tới việc nhập khẩu nguyên chiếc của sản phẩm chủ lực Navara. Hiện nay, Tan Chong cũng đang phân phối Nissan tại Lào, Campuchia và Myanmar. Tập đoàn này gần đây cũng đang đầu tư mạnh tay cho hoạt động sản xuất tại nhà máy đầu tiên ở Myanmar.
Ở phương diện thị trường, hiện nay một số mẫu xe bán ra ở thị trường trong nước như Sunny hay X-Trail đều xuất xưởng từ nhà máy lắp ráp tại Đà Nẵng do Tan Chong Industrial Equipment (TCIE) vận hành. Nhà máy lắp ráp cả một số thiết bị công nghiệp này được liên doanh Nissan Việt Nam mở ra từ năm 2013 này được cho là sẽ tiếp tục duy trì trong thời gian tới, đồng nghĩa với việc các mẫu xe lắp ráp trong nước của Nissan vẫn còn cơ hội duy trì việc kinh doanh, kể cả khi hoạt động nhập khẩu sản phẩm nguyên chiếc bị gián đoạn. Do đó, về lâu dài TCIE dĩ nhiên có thể xem xét mở rộng lắp ráp thêm SUV Terra và bán tải Navara (chia sẻ nhiều tương đồng), nhằm đáp ứng nhu cầu trong nước, thậm chí xuất khẩu đi thị trường khu vực nếu khả thi.
Tuy nhiên, còn một “nguy cơ” lớn khác nằm ở Infiniti, vốn chắc chắn phải có những thay đổi lớn do xe hoàn toàn được nhập khẩu vào Việt Nam. Thương hiệu hạng sang này hiện cũng do Nissan Việt Nam sở hữu (dù được hạch toán và vận hành độc lập). Như thế, nếu liên doanh này mất quyền nhập khẩu, việc kinh doanh Infiniti đương nhiên sẽ rơi vào thế bí. Tuy nhiên, hiện tại, Nissan Việt Nam chưa đưa ra thông tin gì về tương lai kinh doanh cũng như kế hoạch bảo hành các sản phẩm đã bán ra đối với Infiniti sau mốc 10-9-2019.
Nhìn chung, trong tương lai, cùng với việc “đường ai nấy đi” tại liên doanh Việt Nam, Nissan chắc chắn sẽ phải có phương án nhằm duy trì và nâng cao hiệu quả kinh doanh tại Việt Nam. Nhà sản xuất ô tô Nhật Bản trước mắt vẫn khẳng định việc ngừng hợp tác với Tan Chong trong việc nhập khẩu và kinh doanh xe và phụ tùng tại Việt Nam sẽ không gây ảnh hưởng gì đến hoạt động kinh doanh của hãng tại đây; đồng thời khẳng định vẫn sẽ tiếp tục các hoạt động tại thị trường Việt Nam. Do đó, các mẫu xe Nissan đang lăn bánh tại Việt Nam vẫn trong điều kiện bảo hành sẽ tiếp tục được hưởng chế độ như “chính hãng” đã cam kết.
Nguyễn Thúc Hoàng Linh
